Paragrafın Çözümü
Paragraf çözüyor musun? Benimki de soru, elbette çözüyorsundur. Şöyle sorayım o zaman, paragraf çözebiliyor musun?
Tüm öğrencilerime ortak olarak verdiğim en temel ödev her gün mutlaka paragraf sorusu çözmeleri yönündedir. Çünkü bildiğin gibi paragraf soruları TYT Türkçe’nin neredeyse yarısını oluşturur. Bunda başarılı olman TYT’de ciddi bir avantaj sağlayacaktır. Fakat paragrafın tek faydası bu değil. Paragraf çözmek, hızlı okuma becerini ve algını geliştirir ki bu TYT ve AYT’deki tüm sorular için sana müthiş faydalı olacaktır. Biliyorsun ki ÖSYM senden sadece doğru cevaplar vermeni değil, bu cevapları belirli bir zaman içinde vermeni bekliyor. Herhalde paragraf sorusu çözmenin gerekliliği ve faydaları hakkında daha fazla konuşmamıza gerek yok. O zaman gelelim asıl meseleye paragraf çözerken dikkatini toplamakta zorlanıyor musun? Destan gibi yazılan yazıları okurken dalıp gidiyor ya da parçanın ortasına gelince başını mı unutuyorsun? O halde gel bu işi kolaylaştırmanın ipuçlarına birlikte göz atalım.
Sana öncelikle paragraf çözümü ama genel olarak tüm sınav için çok faydalı olacak 7 altın önerim var.
1. Zihnini dinlendir, dinginleştir! Dinlenmiş bir zihin daha kolay odaklanır ve daha hızlı algılar. Kafandan geçen milyonlarca düşünceyi ve sesi susturmak bazen hiç de kolay olmaz. Üstelik bu sesler tam da sen bir şeylere odaklanmaya çalışırken daha da yükselir. Bunu önleyebilmek için günde birkaç dakikanı ayırarak yapabileceğin bir egzersiz öneriyorum.
Zihni susturma egzersizi: Her gün uykuya dalmadan önce ya da günün her hangi bir saatinde, mesela paragraf sorularına başlamadan hemen önce, gözlerini kapat ve içinden 50 ya da 100’den geriye doğru say. 0’a ulaştığında gözlerini aç, derin bir nefes al ve hayata kaldığın yerden devam et. Neden geriye doğru sayıyoruz? Çünkü ileriye doğru sayma bizler için artık motor bir harekete dönüşmüştür ve sayma işlemini yaparken de beynimiz bir şeyler düşünmeye devam edebilir. Fakat geriye doğru sayarken beynimiz ister istemez sayılara odaklanacak, böylece farklı düşüncelerin üşüşmesine müsaade etmeyecektir. Bu egzersizi düzenli olarak yapmaya devam ettiğinde hem daha dinlenmiş hem de daha kolay odaklanabilen bir zihne kavuştuğunu göreceksin.
2. Kitap oku! Biliyorum bazıları sınav yılında kitap okumaya harcayacağı zamanı kayıp zaman olarak görür ve o sürede soru çözsem, ders çalışsam daha iyi olur diye düşünür. Fakat bu düşünce –kısmen- yanlış. İnan bana, kitap okumanın sana kazandıracağı beceriler en az ders çalışmak ya da test çözmek kadar gerekli ve faydalı. Fakat burada şu ayrıntıya dikkat edelim! Günde 2 saat ya da daha fazlasını kitap okumaya ayırıyorsan, evet sınav yılın için bu sürenin büyük bölümü kayıp zamandır. Kitap okumayı sınırlı tutman şart. İdeali günlük 30-45 dk kadar okumaktır. Bunu uykudan önce yaparsan tadından yenmez J
3. Dikkat egzersizi ile odaklanma gücünü geliştir! En ufak bir seste dikkatim dağılıyor, yanımdan biri geçince okuduğum yeri kaçırıyorum, bir şeye uzun süre odaklı kalmayı başaramıyorum diyorsan, yine günlük birkaç dakika zaman ayırarak yapabileceğin bir dikkat egzersizi öneriyorum.
Dikkati geliştirme egzersizi: Bir yer bul ve otur. Pencereyi aç, televizyonu aç, telefonunda bir müzik ya da video aç, bulunduğun ortamdaki insanlara doğal davranmalarını hatta mümkünse biraz gürültü çıkarmalarını söyle, kısacası kendine çok sesli bir ortam yarat. Sonra gözlerini kapa ve kendine komutlar vererek bu sesleri tek tek dinlemeye çalış. Örneğin; şimdi telefonda çalan şarkıyı dinliyorum de ve tamamen ona odaklan hatta şarkıya eşlik et, 30-40 sn. bunu yaptıktan sonra bir başka sese geç. Mesela dışardan hangi sesler geliyor bi’ dinle bakalım. Köpek mi havlıyor, araba kornaları mı duyuluyor, sokaktan geçen insanlar ne konuşuyor vs vs. Sırasıyla etrafındaki seslerin hepsine tek tek odaklanmaya çalış. Bu egzersizi düzenli olarak yaptığında fark edeceksin ki neyi duyup neyi duymayacağını seçmek senin elinde. İstediğin şeye odaklanıp istemediğine kendini kapatmak hiç de zor değil.
4. Müzik dinleme! Evet, doğru duydun, ruhun gıdası olan müzikten biraz uzaklaşmanı önermek zorundayım. Çünkü sevgili arkadaşım dinlediğin müzik, dinlediğin anda kalmıyor. Seninle birlikte gün boyu gezip dolaşıyor. Kafanda arka planda çalmaya devam ediyor ve sen tam da bir paragrafa odaklanmışken bir anda ses açılıyor. Sınav sürecine müzikle hazırlanmaya çalışmayı onaylayamıyorum ne yazık ki! Çünkü beynimiz çok kolay koşullanabilir ve sizin ona soru çözerken verdiğiniz-alıştırdığınız şeylere bağımlı hale gelebilir. Bu durumda sınav anında istediğini alamayan beyniniz size de istediğinizi veremeyecektir. Bu sebeple müzikle ders çalışmayalım. Mola zamanlarımızda da mümkün mertebe sözsüz müzikler ya da yabancı müziklerle ruhumuzu dinlendirelim ki arka planda açık pencere kalmasın.
5. Merak duygunu körükle! Öğrenmeyi kolaylaştıran-hızlandıran en büyük etken meraktır sevgili arkadaşım. İlgini çeken şeyleri ne kadar kolay öğrenip aklında tuttuğunu düşünürsen ne demek istediğimi anlayacaksın. Tamam hocam ama neyi merak edeceğimizi seçemiyoruz ki, ben mesela bir edebiyatçının içsel sancılarını hiç de merak etmiyorum ama paragraf bana bundan bahsediyor, onu ne yapıcaz? diyorsun biliyorum. Basit. –mış gibi yapacaksın. Bir parçayı okurken gerçekten onu çok merak ediyormuş gibi kendine telkinlerde bulunacaksın. “Hmm, yaa, acaba sonra ne olmuş, bakalım bu yazı bana ne öğretecek, parçanın nereye gideceğini çok merak ettim vs vs” diyeceksin. O tatlı beynini kandıracaksın kısacası. İnan bana çabucak kanacak. Böyle çocuk gibi yazınca hiç bilimsel gelmedi biliyorum ama aslında son derece gerçek bu. Kendini o yarım sayfa paragrafta neler yazdığını çok merak ettiğine inandırmalısın. Bunu yaptığında parça o kadar da uzun gelmeyecek söz veriyorum.
6. Yaşayarak oku! Bir önceki maddeyle çok benzer bir öneri bu da. Bir şeye kendini ne kadar verir, ne kadar hissederek okur ya da izlersen o derece içselleştirir ve dolayısıyla da kavrayışını güçlendirirsin. Sana anlatılan dersi, okuduğun yazıyı, ödevi, soruyu harfler yığını olarak görme, her bir cümleyi hissetmeye ve sana anlattığını kendi içinde canlandırmaya çalış. Çok işe yarayacak.
7. Soruyla inatlaşma! Bu yalnız paragraf değil, sınavdaki tüm sorular için geçerli. Her şeyi yaptın. Bolca soru çözdün, dikkati geliştirdin vs vs ama bir soru çıktı karşına okudun, okudun anlayamadın. Sorunun içine bir türlü giremedin. Olmaz mı, olabilir. Bazen bazı sorular bizi zorlar. Kavrayamayız bir türlü. Böyle bir durum yaşadığında, inat edip çözmeye uğraştıkça hem zaman kaybedecek hem beynini yoracak hem de asabını bozacaksın. Gerek yok. Atla. Vaktin olursa döner bakarsın. Olmazsa, bir yanlış cevaptan kurtuldum dersin. Unutma! Önemi olan çok soru cevaplamak değil, doğru cevaplar vermek.
NOT: Paragraf sorularında önce soruyu okuyup sonra parçaya dönmek, yani ne aradığını bilerek okumak zaman kazandıracaktır, unutma!
BAŞARILAR
